Từ eugenics trong tiếng Anh bắt nguồn từ từ eu (tốt) và hậu tố genēs (sinh) trong tiếng Hy Lạp và được đặt tên bởi Francis Galton năm 1883. Galton định nghĩa thuyết ưu sinh là "sự nghiên cứu các chức năng trong sự kiểm soát của con người để có thể cải thiện hoặc làm suy yếu chất lượng chủng tộc của các thế hệ tương lai".[28] Từ thời kỳ đầu, thuyết ưu sinh đã có ý nghĩa khác nhau với những người khác nhau. Trong lịch sử, thuật ngữ này ám chỉ tất cả từ việc chăm sóc trước sinh cho bà mẹ tới triệt sản ép buộc và chết êm ái. Với các nhà di truyền học dân số, thuật ngữ này loại bỏ việc giao phối cận huyết mà không làm biến đổi tần suất allele, nhiều tranh luận trong quá khứ lẫn hiện tại vẫn đang bàn cãi như thế nào thì được tính là ưu sinh.[29] Một vài dạng thuyết ưu sinh chỉ chú trọng tới các đặc điểm di truyền có lợi và có hại nhận thức được. Điều này đôi khi được các nhà ưu sinh học gọi là "giả ưu sinh".

Thuật ngữ "thuyết ưu sinh" thường được dùng để chỉ tới những chính sách và phong trào xã hội gây ảnh hưởng đầu thế kỷ 20. Theo một nghĩa rộng hơn, thuyết ưu sinh có thể được hiểu là một nghiên cứu nhằm "cải thiện chất lượng gen của con người". Đôi khi nó được dùng để chỉ bất cứ hành động nào của con người mà mục đích là nhằm cải thiện vốn gen. Nhiều dạng giết trẻ sơ sinh trong các xã hội cổ đại, phá thai..đôi khi cũng được coi là ưu sinh. Do các mục tiêu quy chuẩn và sự liên hệ lịch sử của thuyết ưu sinh đối với chủ nghĩa phân biệt chủng tộc khoa học, cũng như sự phát triển của di truyền học, cộng đồng khoa học phương Tây đã phần lớn tách bạch khỏi thuật ngữ "thuyết ưu sinh". Tuy vậy thì một vài vùng trên thế giới hiện nay vẫn thực hiện các dạng khác nhau của thuyết ưu sinh.